تبیین القرآن (کتاب)

از دانشنامه‌ی اسلامی
نویسنده ‌سید محمد حسینی شیرازی
موضوع تفاسیر شیعه
زبان عربی
تعداد جلد ۱

تبيين القرآن

«تبیین القرآن»، اثر آیت‌الله سید محمد حسینی شیرازی، تفسیرى است مختصر از تمامى سوره‌هاى قرآن، با هدف توضیح کلمات آن. این تفسیر در حاشیه مصحف قرآنى به چاپ رسیده تا مورد استفاده تلاوت کنندگان قرار گیرد.

ویژگی‌های تفسیر

روش کلى مفسر به این گونه بوده است که ابتداى هر سوره اطلاعات کلى از قبیل نام، مکى و مدنى بودن، نوبت نزول (در برخى موارد) و تعداد آیات آن را بیان مى‌دارد.

سپس به تبیین مقاطع آیات مى‌پردازد، که غالبا توضیح کلمات و مفردات قرآن است. بر اساس این روش، مثلهاى قرآنى را توضیح بیشترى داده است، مانند آیات ۲۰-۱۹ سوره بقره.

استفاده از آیات براى تبیین معناى آیات دیگر نیز در روش ایشان به چشم مى‌خورد، مانند آیه ۵۲ سوره انعام.

مفسر در راستاى تبیین مفردات قرآن، گاهى بحثهاى نحوى مختصرى را مطرح مى‌نماید، مانند آیه ۴۱ سوره زخرف.

به طور طبیعى با توجه به اختصار تفسیر، مفسر به قصص قرآنى نمى‌پردازد، البته در برخى موارد با نهایت اختصار به آنها اشاره‌اى دارد، مانند آیات ۱۰۲ تا ۱۰۵ بقره، داستان هاروت و ماروت و داستان مباهله، در آیه ۶۱ سوره آل عمران.

مفسر بحث از آیات الاحکام را نیز به اختصار مى‌گذراند و به اندازه توضیح آیه، به حکم فقهى مى‌پردازد.

«تبیین القرآن»، پاورقى مختصرى در جهت توضیحات اجمالى و ذکر آدرس آیات با خود دارد، که به احتمال زیاد، تتمه‌اى از خود مفسر مى‌باشد.

وضعیت نشر

نسخه حاضر، چاپ دوم «تبیین القرآن» مى‌باشد که در ۶۳۲ صفحه با قطع وزیرى از طرف دارالعلوم للتحقیق و الطباعة، در بیروت لبنان به سال ۱۴۲۳ قمری به چاپ رسیده است، این نسخه داراى مقدمه مختصرى در فضل قرآن و سیر اجمالى تاریخ تفسیر از طرف ناشر مى‌باشد. مفسر نیز مقدمه‌اى خیلى کوتاه در حد بیان نام تفسیر و محور آن دارد. وی سعى نموده توضیحات خود را با صفحه مصحف قرآن که در وسط آن به چاپ رسیده، هماهنگ نماید. این تفسیر در سال ۱۳۸۹ هجرى در کربلا آن را به پایان رسیده است.

منابع

***
تفسیر قرآن
درباره تفسیر قرآن: تفسیر قرآن -تاریخ تفسیر - روشهای تفسیری قرآن
اصطلاحات: اسباب نزول -اسرائیلیات -سیاق آیات
شاخه های تفسیر قرآن:

تفسیر روایی (تفاسیر روایی) • تفسیر اجتهادی (تفاسیر اجتهادی) • تفسیر فقهی ( تفاسیر فقهی) • تفسیر ادبی ( تفاسیر ادبی) • تفسیر تربیتی ( تفاسیر تربیتی) • تفسیر كلامی ( تفاسیر كلامی) • تفسیر فلسفی ( تفاسیر فلسفی ) • تفسیر عرفانی (تفاسیر عرفانی ) • تفسیر علمی (تفاسیر علمی)

روشهای تفسیری قرآن:
تفاسیر به تفکیک مذهب مولف: